We mogen het land weer uit! Wat een feest. Door die maandenlange Covid ellende, zou je bijna vergeten dat er wijngebieden om de hoek van Amsterdam liggen, nou ja, bijna om de hoek.

Ik vertrok naar de Moezel op een zelf georganiseerde wijnreis om dit welbekende Riesling gebied eens onder de loep te nemen. Vragen die ik van tevoren stelde: Zijn alle Moezel wijnen zoet of halfzoet? Zijn die hellingen echt zo steil? Is het te zien dat dit het oudste wijngebied van Duitsland is?

Geschiedenis van de Moezel

Wijnbouw in het Moezel gebied gaat terug tot de Romeinen. Rond het jaar nul, plantten de Romeinen wijnstokken rond de stad Trier, een zeer belangrijke stad in het Romeinse rijk. Na de val van het rijk, namen de monniken het stokje over. Wijnkennis werd door de kloosterorde der Cisterciënzers meegenomen van Bourgogne naar de Moezel.

Eind negentiende eeuw heeft het gebied een enorme opleving. De Riesling wijnen uit het steile moezel gebied worden wereldberoemd. In hoge kringen is grote vraag naar deze wijnen en op de wijnkaarten van de chiqueste hotels en restaurants pronken de Moezelwijnen tussen de sterren uit Bordeaux en Bourgogne, en vaak voor een hogere prijs!

De oorlogen gooiden natuurlijk wat roet in het eten en na de Tweede Wereldoorlog trekt de vraag naar fruitig zoete wijnen aan. Dit resulteerde in de aanplant van nieuwe druivensoorten en een uitbreiding van het aantal hectares in het gebied wat ten koste gaat van de kwaliteit.

Gelukkig begon in de jaren negentig een ware Renaissance. Stoere en eigenzinnige wijnmakers (deze stel ik voor in een ander artikel) startten, vaak uit het niets, prachtige wijnbedrijven die vandaag de dag zijn uitgegroeid tot de trots van het Moezel gebied. Deze wijnmakers werkten vanuit het idee van de traditie en baseerden hun visie op in het verleden behaalde resultaten. Als men begin 20ste eeuw bereid was om voor een Moezel Riesling van de steile hellingen méér te betalen dan voor een Château Mouton – Rotschild, dan moest er heel wat goud in die bodem zitten.

Druivensoorten in de Moezel

Van de 8800 hectare wijngaard in het Moezel gebied, is zestig procent van de aanplant Riesling. Gevolgd door Müller-Thurgau, Elbling, Pinot noir, Dornfelder en Pinot Blanc.

Wijnbouwgebieden

Het Moezel wijngebied is een van de dertien officiële wijngebieden van Duitsland en op haar beurt verdeeld in zes Bereiche, vrees niet, dit is het Duitse woord voor wijngebied, geen enge bacterie.

Dit zijn ze in het kort: Burg Cochem, Bernkastel, Moseltor, Obermosel, Saar, Ruwertal.

De beste wijnen in de Moezel mogen Grosse Lage op de fles vermelden. Dit is bepaald door een vereniging van wijnmakers (VDP) die een onderscheiding van de beste individuele wijngaarden hebben gemaakt. Deze wijngaarden zijn vergelijkbaar met Franse Grand cru wijngaarden. De droge wijnen van deze wijngaarden mogen Grosses Gewächs op de fles vermelden.

Klimaat en bodem in het Moezel gebied

Het gebied heeft een koel continentaal klimaat. De beste wijngaarden zijn te vinden op de steile hellingen die met hun neus naar het Zuiden gekeerd staan, door de kronkels in de Moezel rivier bevinden deze wijngaarden zich soms aan de rechteroever, dan weer aan de linkeroever. De zon weerkaatst in het water en zorgt voor genoeg zonuren om ook in de koudere maanden de druiven optimaal te laten rijpen.

De bodemsamenstelling van de bekendste gebieden in de Moezel gaat meer dan 400 (wow!) miljoen jaar terug naar het Devoniaanse tijdperk toen het Moezel gebied op de bodem van een grote oceaan lag. Toen de continenten gingen verschuiven en de zeebodem met grof geweld en onder hoge temperaturen werd samengeperst tot een bergketen, ontstond het leisteen wat nu de bodem vormt van de wijngaarden in de Moezel.

Het blauwgrijze leisteen is in het merendeel van de wijngaarden te vinden. Het zorgt voor zeer goede drainage van het regenwater en houdt de warmte vast zodat de druifjes in de herfstnachten niet vergaan van de kou. Op sommige plaatsen rond het bereich Bernkastel, is de bodem bedekt met rode leisteen. Dit is blauw leisteen dat verbrand is tijdens een vulkaanuitbarsting en daardoor rood gekleurd is. Nog zeldzamer is de bodem vol met vulkanisch gesteente dat slechts in een deel van de wijngaard Ürtziger Würtzgarten te vinden is.

Verschillende soorten leisteen bodems

Blauw/grijs leisteen
Meest voorkomend. Hoofdbestanddeel is kalium. Geeft elegante, crispy Riesling wijnen met aroma’s van geel en wit fruit als groene appel, perzik en citrus, florale tonen en gemiddeld hoge zuren.

Rood leisteen
Zeldzamer. Hoofdbestanddeel is ijzer. Dit zorgt voor een staligere smaak, aardser en rijker. Rood en oranje fruit als pink lady, abrikoos, mango, sinaasappel. Tropisch en rond.

Vulkanisch gesteente
Het gesteente is gevormd door magma en bezit veel ijzer. De wijnen zijn vol, fruitig (peer, aardbei) en zeer kruidig, denk aan Provençaalse kruiden en chilipeper. Hoge zuren.

Wijnstijl in de Moezel

Ondanks het feit dat de Moezel vooral bekend staat om haar prachtige zoete wijnen die wereldwijd furore maken, zijn de droge wijnen uit dit gebied ook van zeer hoge kwaliteit.

Moezelwijnen staan bekend om hun lichtvoetige karakter, fruit en stevigheid voeren de boventoon. Het meest opvallende van deze regio is het lage alcoholpercentage in de wijn. Iets waar de wijnmakers heel erg trots op zijn en ook zeker naar streven. De percentages variëren van 6% (in de zoetste wijnen) tot 12%. Het lage alcohol percentage maakt de wijnen licht verteerbaar en elegant, niet te verwarren met weinig smaak of aroma. Moezel druiven rijpen lang vanwege het koele klimaat en de Riesling druiven krijgen hierdoor de kans om volop te rijpen en prachtige intense aroma’s te ontwikkelen. Er is sprake van grote concentratie en mooie volle zuren.

De wijnmakers in de Moezel werken vanuit een sterk gevoel voor terroir. Elke wijnmaker die ik sprak, gaf aan dat zijn doel is om een Riesling te maken die een weerspiegeling is van het terroir waar hij groeit. Er wordt dan ook zeer voorzichtig omgesprongen met hout. Grote vaten van 2000 en 3000 Liter zijn de norm, sommige producten werken zelfs helemaal zonder hout. Bijvoorbeeld Schloss Lieser.

Wijn maken in de Moezel

Wijn maken in de Moezel is extreem zwaar. De hellingen zijn vreselijk steil waardoor machinaal werken bijna onmogelijk is. Van snoeien tot oogsten, bijna alles gebeurt met de hand, soms worden er zelfs touwen gebruikt om niet weg te glijden. Erosie door regen en wind zorgt voor extra werk, de leistenen topbodem glijdt naar beneden en zorgt voor onder andere wegversperringen. Deze stenen worden vaak met de hand verzameld en weer naar boven gebracht. Wat een werk!

Lees meer over mijn avonturen in de Moezel in het artikel over mijn wijnbezoeken bij topproducenten en kijk op mijn Instagram voor meer over mijn bezoek aan de Moezel.